Obowiązek meldunkowy w Polsce
Każdy, więc nie tylko obywatele polscy, ale i cudzoziemcy przyjeżdżający do Polski z zamiarem dłuższego pobytu, musi przestrzegać obowiązków wynikających z prawa. W związku z tym często pojawia się pytanie – czy jest obowiązek meldunku? Pisząc najkrócej – tak. Kolejne pytanie, jakie pojawia się w jego kontekście, brzmi: jak zameldować kogoś u siebie w lokalu? By się tego dowiedzieć – zachęcamy do przeczytania niniejszego artykułu.
Czym jest obowiązek meldunkowy?
To procedura, w ramach której osoba przybywająca do danego miejsca musi się zarejestrować w odpowiednim urzędzie miasta lub gminy. Podkreślmy – każdy w Polsce ma obowiązek bycia zameldowanym. Dlaczego?
Otóż funkcjonuje on przede wszystkim na potrzeby administracji. Dzięki temu da się prowadzić ewidencję ludności na terenie Polski. Obowiązek meldunkowy dostarcza organom państwowym i lokalnym informacje o tym, pod jakimi adresami można znaleźć daną osobę, niezależnie, czy to obywatel kraju, czy też cudzoziemiec.
Jakiego rodzaju meldunki rozróżniamy?
Meldunek dzieli się na pobyt stały i czasowy (lub tymczasowy). Trzeba przy tym mieć na uwadze, że każdy ma prawo do zameldowania się tylko pod jednym adresem na stałe i wyłącznie w jednym miejscu na tymczasowy pobyt.
Meldunek na pobyt stały oznacza, że dana osoba, chcąc zameldować się w danym miejscu, deklaruje, że jest to jej trwałe miejsce zamieszkania i nie zamierza tego zmieniać w dłuższej perspektywie. Z kolei w przypadku meldunku na pobyt tymczasowy mówimy o sytuacji, gdy ktoś przybywa do nowego miejsca i ma zamiar zamieszkiwać je przez okres co najmniej 90 dni, ale jednocześnie nie traktuje danego lokalu jako stałego miejsca zamieszkania.
Każdy ma prawo do wyłącznie jednego miejsca pobytu stałego i jednego miejsca pobytu czasowego. Co się dzieje, gdy meldujemy się w nowym lokalu? Formularz jest tak skonstruowany, że urzędnik od razu otrzymuje informację, gdzie dana osoba była zarejestrowana wcześniej. Dzięki temu może od razu podjąć czynności związane z wymeldowaniem i zameldowaniem w nowym miejscu.
Wyjazd za granicę a meldunek
Polskie prawo przewiduje specjalne obowiązki dla obywateli naszego kraju, którzy wyjeżdżają za granicę. W tym przypadku też wyróżniamy dwa typy obowiązków, tj. obowiązek zgłoszenia wyjazdu i powrotu (jeśli ktoś wyjeżdża poza granice Polski bez zamiaru stałego osiedlenia się tam), jak i zgłoszenia wyjazdu (w sytuacji, gdy ktoś planuje zamieszkać na stałe poza terytorium RP). W drugim przypadku urzędnik wymeldowuje taką osobę spod dotychczasowego adresu zamieszkania.
Terminy związane z meldunkiem
Skoro mamy już odpowiedzi na to, czy trzeba być zameldowanym, warto poruszyć inne zagadnienie, tj. w jakim terminie należy dopełnić ten obowiązek. Tych wyróżniamy kilka, w zależności od tego, kogo one dotyczą. Pierwsza grupa osób, tj. obywatele:
- Polski,
- krajów UE,
- Szwajcarii,
- państw EFTA,
muszą to zrobić w ciągu 30 dni od momentu przybycia do miejsca zamieszkania (w przypadku obcokrajowców mówimy o sytuacji, gdy chcą pozostać w Polsce co najmniej 90 dni). Druga grupa to obywatele wszystkich pozostałych krajów, którzy przybywają do RP z zamiarem pozostania co najmniej 30 dni. Muszą oni zameldować się w ciągu 4 dni od momentu przyjazdu.
Meldowanie innych osób w mieszkaniu
Częstym pytaniem, które pojawia się zwłaszcza wśród osób decydujących się na najem, jest to, kto może zameldować osobę w domu czy mieszkaniu.
Otóż zameldować się pod danym adresem może każdy, kto dysponuje tytułem prawnym do danego lokalu. Najszersze uprawnienia ma oczywiście właściciel nieruchomości, mogący meldować siebie i inne osoby (nie tylko rodzinę, ale także znajomych czy najemców). Warunkiem jest to, że muszą one faktycznie mieszkać pod danym adresem.
Oprócz tego do zameldowania siebie ma prawo najemca lokalu, mający na potwierdzenie swoich uprawnień odpowiedni dokument, czyli np. umowę najmu. Jeśli jednak najemca chciałby zameldować inną osobę, musiałby wówczas uzyskać pisemną zgodę właściciela nieruchomości.
Zameldować daną osobę może także pełnomocnik. Musi jednak otrzymać pisemne pełnomocnictwo udzielone przez właściciela nieruchomości. Jak to natomiast wygląda w przypadku dzieci do 18 roku życia lub osób o ograniczonych czy bez zdolności do czynności prawnych? Meldują ich rodzice, prawni lub faktyczni opiekunowie. W konkretnych sytuacjach meldunku dokonuje również odpowiedni urzędnik.
Meldunek noworodka – o czym warto wiedzieć?
Wiele osób zastanawia się, jak zameldować dziecko, które dopiero przyszło na świat. To sytuacja, gdy meldunek poniekąd odbywa się automatycznie. W pierwszej kolejności bowiem o fakcie przyjścia na świat noworodka najpierw informowany jest Urząd Stanu Cywilnego w ramach odpowiedniego zgłoszenia. Takiej czynności dokonuje się w ciągu 14 dni od narodzin i może jej dokonać:
- ojciec dziecka,
- matka (o ile jej zdrowie na to pozwala),
- inna osoba, która brała udział przy porodzie,
- lekarz,
- położna.
Po dopełnieniu wszelkich formalności (tj. złożeniu odpowiedniego formularza i dostarczeniu dokumentacji wymaganej przez USC), powstaje odpis skróconego aktu urodzenia i USC przekazuje go do właściwej gminy.
Sytuacja się komplikuje w momencie, gdy rodzice mieszkają osobno lub nie podejmują się opieki nad dzieckiem. W pierwszym przypadku zostanie ono zameldowane albo pod adresem matki, albo ojca, jeśli się nim faktycznie zajmuje, albo – w drugim przypadku – we wskazanym przez sąd opiekuńczy miejscu.
Procedura meldowania – jak to wygląda?
Meldunek za każdym razem jest darmowy. A jak się zameldować? Można to zrobić albo online, albo w urzędzie. Jedynie osoby, które pochodzą z państw spoza UE, EFTA lub Szwajcarii muszą dokonać meldunku osobiście. Co jest potrzebne do zameldowania? By dokonać tej czynności, potrzebne będą:
- wypełniony formularz,
- dowód tożsamości,
- dokument potwierdzający prawo do pobytu w danym lokalu (albo akt własności, albo umowa najmu).
A jak się zameldować online? To dość proste – wystarczy wejść na stronę GOV.pl i wybrać sekcję „Meldunek i wybory”. Tam kliknąć odpowiednią opcję, np. „Zamelduj się na pobyt stały lub czasowy dłuższy niż 3 miesiące”, a następnie wybrać „Zamelduj się”. Do meldowania się będzie potrzebny profil zaufany, kwalifikowany certyfikat podpisu elektronicznego albo certyfikat podpisu osobistego (z e-dowodu).
Konieczne będą też odpowiednie dokumenty. W przypadku właściciela będą to wszelkie akty dowodzące prawa do dysponowania daną nieruchomością (więc np. stosowne odpisy z księgi wieczystej), decyzja administracyjna lub orzeczenie sądu.
A czego potrzebuje najemca, aby zameldować się online? M.in. umowy najmu lub – jeśli nie wiąże go z właścicielem umowa cywilna, to będzie to elektroniczna wersja oświadczenia podmiotu posiadającego prawa do nieruchomości, potwierdzającego pobyt takiej osoby, a także dokumentu potwierdzającego tytuł prawny właściciela do konkretnej nieruchomości.
Czy za brak meldunku są konsekwencje?
Mimo że meldunek stanowi obowiązek w Polsce, to nie jest on egzekwowany od obywateli RP. Jak wspomnieliśmy wyżej bowiem – służy on wyłącznie ewidencji osób przebywających na terenie kraju. Jedynie cudzoziemcy spoza UE, EFTA i Szwajcarii mogą zostać obciążeni karą grzywny do 5000 złotych, jeśli nie dopełnią tego zobowiązania. Niemniej meldunek niesie ze sobą pewne korzyści, w tym m.in. prawo do głosowania w danym miejscu zamieszkania. Między innymi z tego powodu warto o to zadbać.
