Latem wyjaśnialiśmy jakie możliwości ma spadkobierca w przypadku odziedziczenia niechcianego spadku (Odrzucenie lub przyjęcie spadku – wyjaśniamy). Oświadczenie o odrzuceniu spadku złożone w terminie 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania do spadku przed Sądem lub notariuszem niejednokrotnie pozwala na uniknięcie długów spadkowych.
Co jednak w przypadku, gdy powołany do dziedziczenia zostaje małoletni? Czy przedstawiciele ustawowi mogą złożyć oświadczenie w imieniu dziecka? Jeżeli tak – czy wiążą się z tym dodatkowe procedury? W jakim terminie należy złożyć takie oświadczenie?
W tym przypadku kluczowe znacznie mają trzy aspekty:
- postępowanie sądowe w przedmiocie zezwolenia na złożenie oświadczenia
o odrzuceniu spadku przez małoletniego; - dokonanie czynności w postaci złożenia oświadczenia przez Sądem lub notariuszem;
- sposób biegu terminu na złożenie oświadczenie;
Po pierwsze przedstawiciele ustawowi małoletniego spadkobiercy – powinni uzyskać zgodę sądu rodzinnego na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez dziecko. Wiąże się to z koniecznością zainicjowania postępowania przed Sądem (Prawo rodzinne i spadkowe).
Czy zakończenie postępowania sądowego jest wystarczające?
Zakończenie ww. postępowania sądowego nie oznacza jednak zakończenia całej procedury zmierzającej do odrzucenia spadku przez małoletniego. Istotnym krokiem jest samo złożenie oświadczenia o odrzuceniu w imieniu małoletniego na podstawie właśnie zezwolenia Sądu. Nie można więc zapomnieć udać się do notariusza, bądź ponownie do Sądu – celem złożenia oświadczenia woli w imieniu dziecka.
Co z terminem?
Mimo konieczności przeprowadzenia postępowania sądowego przed złożeniem oświadczenia o odrzuceniu spadku – termin do złożenia oświadczenia woli o odrzuceniu spadku przez małoletniego to nadal – co do zasady 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania. Przepisy nie różnicują w żadnym wypadku terminu na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Nie mniej jednak problem – związany z upływem terminu podczas prowadzenia postępowania sądowego w przedmiocie zezwolenia – został dostrzeżony w orzecznictwie Sądów, w tym Sądu Najwyższego, który w uchwale siedmiu sędziów zajął następujące stanowisko: „Termin przewidziany w art. 1015 § 1 KC [na złożenie oświadczenia m.in. o odrzuceniu spadku] nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie przez małoletniego spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku. Po prawomocnym zakończeniu tego postępowania oświadczenie małoletniego powinno być złożone niezwłocznie, chyba że termin ten jeszcze nie upłynął.”
W przypadku, kiedy przedstawiciele ustawowi spadkobiercy podjęli kroki zmierzające do zabezpieczenia praw małoletniego w odpowiednim terminie – długość postępowania sądowego nie spowoduje upływu terminu na złożenie oświadczenia. Ważne jest jednak niezwłoczne podjęcie działań po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia Sądu.
aplikant radcowski
Magdalena Nowacka
