Rozwód – wspólne zamieszkiwanie małżonków podczas rozwodu
Wielu klientów Naszej Kancelarii pyta się o to jak wygląda i czy w ogóle możliwe jest zamieszkiwanie małżonków wspólnie – w domu czy też mieszkaniu – podczas rozwodu.
Jak zwykle w tego typu sprawach odpowiedź nie jest oczywista i może się sprowadzać do znanej prawniczej odpowiedzi: to zależy.
Co do zasady rozwód małżonków nie powoduje obowiązku mieszkania oddzielnie lub obowiązku zmiany miejsca zamieszkania. Jeżeli strony dogadują się co do spraw życia codziennego i chcą nadal ze sobą mieszkać podczas procesu rozwodowego a nawet po orzeczeniu przez Sąd rozwodu, przepisy prawa nie stoją na przeszkodzie ich dalszemu wspólnemu zamieszkiwaniu.
Niemniej jednak hipotetycznie, wspólne zamieszkiwanie stron podczas rozwodu może dać sądowi powód do przypuszczeń, że nie nastąpił pomiędzy małżonkami trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, który stanowi główną przesłankę rozwodu. Nie jest to jednak ryzyko znaczne ponieważ, gdy sąd na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego stwierdzi, że pomimo zamieszkiwania razem małżonków zaistniał trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, orzeknie rozwód małżonków. Oczywistym jest bowiem, że w wielu przypadkach małżonkowie zamieszkują ze sobą podczas rozwodu z powodów ekonomicznych – bo drugi z małżonków nie ma możliwości finansowych na „wyprowadzkę” do innego lokalu mieszkalnego lub domu lub pozostają w sporze co do tego, kto po rozwodzie ma zamieszkiwać w danym lokalu mieszkalnym/domu. Wpływ na to może mieć również posiadanie dzieci przez rozwodzących się małżonków.
Podsumowując – wspólne zamieszkiwanie małżonków w jednym lokalu mieszkalnym/domu, co do zasady, nie ma prawnego wpływu na postępowanie rozwodowe i możliwość orzeczenia rozwodu przez sąd.
Konflikt Rozwodowy co do wspólnego mieszkania.
Co jednak w sytuacji, gdy małżonkowie zajmują wspólnie lokal mieszkalny/dom – nie są jednak zgodni co do sposobu korzystania z niego albo istnieje między nimi inny konflikt dotyczący takiego mieszkania?
Odpowiedzi należy szukać w art. 58§ 2 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który stanowi, że jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.
W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.
Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.
Sąd ma zatem wiele możliwości określenia, na czas trwania postępowania rozwodowego, tymczasowego sposobu korzystania z mieszkania przez zamieszkujących w nim małżonków.
Przykładowo sąd może wskazać, że na czas trwania postępowania rozwodowego jeden z małżonków będzie korzystał z określonego pokoju na wyłączność, drugi z małżonków z innego pokoju na wyłączność, a reszta pomieszczeń przeznaczona będzie do wspólnego korzystania.
Rozwód – eksmisja małżonka
Sąd może zarządzić również eksmisję małżonka – na żądanie drugiego małżonka – który swoim nagannym zachowaniem (np. wywoływanie awantur, częste spożywanie alkoholu, uporczywe organizowanie spotkań towarzyskich w mieszkaniu bez porozumienia z drugim małżonkiem) uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie małżonków.
Wskazać również należy na brzmienie art. 281 Ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy, z którego wynika uprawnienie małżonka do zamieszkiwania we wspólnym mieszkaniu, nawet jeżeli mieszkanie to należy wyłącznie do drugiego z małżonków, przepis ten stanowi, że jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.
Zatem z mocy samego prawa, nawet gdy właścicielem mieszkania/domu jest tylko jeden z małżonków, to drugi z małżonków nie będący właścicielem, z samego faktu pozostawania w związku małżeńskim z właścicielem mieszkania/domu, ma prawo w nim zamieszkiwać i z niego korzystać.
Rozwód – a brak prawa do zamieszkiwania w mieszkaniu
Uwaga: W przypadku prawomocnego rozwiązania małżeństwa przez rozwód małżonek, który nie jest właścicielem mieszkania (gdy drugi z małżonków jest jego właścicielem lub współwłaścicielem) traci możliwość zamieszkiwania w tym mieszkaniu/domu – przepis art. 281 Ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma zastosowania, a małżonek właściciel może żądać eksmisji drugiego – byłego już małżonka.
Przypomnieć należy również, że wskazane powyżej możliwości sądu do regulowania kwestii mieszkaniowych małżonków mogą być ustanowione tylko na okres do prawomocnego zakończenia postępowania rozwodowego.
Jeżeli macie Państwo problem z sytuacją dotyczącą wspólnego zamieszkiwania podczas rozwodu lub potrzebujecie wsparcia w procesie rozwodowym, alimentacyjnym czy kontaktami z dziećmi – zapraszamy do kontaktu z Kancelarią. Posiadamy bogate doświadczenie w przedmiocie reprezentacji i doradztwa w sprawach rodzinnych – w tym rozwody – oraz sprawach dotyczących podziału majątku po rozwodzie.
