Z uwagi na znaczną doniosłość społeczną ochrony zdrowia, w tym również praw pacjenta, źródeł regulacji owych zagadnień należy upatrywać już w Konstytucji RP, która w sposób szczególny odnosi się do takich kwestii jak m.in.: prawna ochrona życia (art. 38), zakaz poddawania eksperymentom medycznym bez dobrowolnej zgody (art. 39), nietykalność i wolność osobistą (art. 41), prawo do ochrony prawnej życia prywatnego rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz decydowania o swoim życiu osobistym (art. 18 i 47).
Niewątpliwie jednak, najistotniejsza z punktu widzenia ochrony praw pacjenta pozostaje ustawa z dnia 6 listopada 2018 r. o prawa pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Skonstruowany w komentowanej regulacji katalog indywidualnych praw pacjenta odnosi się do pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych zarówno w podmiotach leczniczych, jak i praktykach zawodowych. Ustawa wyodrębnia ogólne i szczegółowe prawa pacjenta wskazując na m.in. prawo do świadczeń zdrowotnych, prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych, czy prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta.
Niemniej, jak słusznie podkreśla się w doktrynie i judykaturze, jednym z najistotniejszych praw pacjenta wyróżnionych w ustawie jest prawo do informacji rozumiane jako podstawowy element rozpoczynający dalsze działanie w zakresie leczenia, w tym wyrażenie zgody na dokonanie zabiegu, podjęcie i przeprowadzenie operacji lub wdrożenie leczenia farmakologicznego.
Prawo pacjenta do informacji w zakresie przedmiotowym obejmuje w szczególności uzyskane przez lekarza w toku wywiadu lub wstępnego rozpoznania informacje o:
- stanie zdrowia,
- rozpoznaniu,
- proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych,
- dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania,
- wynikach leczenia,
- rokowanie.
„Informacja udzielana przez lekarza przed zabiegiem powinna zawierać takie dane, które pozwolą pacjentowi podjąć decyzję o wyrażeniu zgody na zabieg z pełną świadomością tego, na co się godzi i czego może się spodziewać. Lekarz powinien poinformować pacjenta o rodzaju i celu zabiegu oraz o wszystkich jego następstwach, które są zwykle skutkiem zabiegu, tj. pożądanych – ze względu na jego cel – skutkach zabiegu, jak i o innych jego skutkach (tzw. skutkach ubocznych). Informacja powinna w szczególności obejmować te dające się przewidzieć możliwe następstwa zabiegu” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 września 1999 r. sygn. II CKN 511/98).
Istotna z punktu praktyki pozostaje również kwestia zawinionego naruszenia praw pacjenta w tym również prawa do informacji.
Zgodnie z art. 4 ww. ustawy, w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego.
Zadośćuczynienie przewidziane w art. 4 ust. 1 ustawy ma pełnić przede wszystkich funkcję kompensacyjną, co oznacza, że przyznana z tego tytułu kwota powinna odpowiadać doznanej krzywdzie i wyrównywać wszystkie ujemne przeżycia (cierpienia).
Określając zatem wysokość zadośćuczynienia z tytułu naruszenia praw pacjenta, Sąd powinien uwzględnić całokształt okoliczności sprawy, w szczególności takich jak: stres, ból, długotrwałość cierpień, leczenia, rehabilitacji, konieczność przeprowadzenia kolejnych operacji, okres dochodzenia do przywrócenia prawidłowych funkcji organizmu, naruszenie autonomii woli pacjenta, krzywdę psychiczną związaną z naruszeniem intymności i godności, okoliczności związane z upublicznieniem informacji związanych z leczeniem czy też np. utratą zaufania do personelu medycznego (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11.04.2006 r., I CSK 159/05).
Kancelaria Radców Prawnych K&S Kardasz Staszak spółka partnerska jest w stanie odpowiedzieć na każde pytanie prawne z prawa medycznego, w tym w szczególności
w zakresie naruszenia praw pacjenta, ustalenia zdarzenia medycznego, czy błędów w sztuce lekarskiej oraz możliwości dochodzenia odpowiednich świadczeń, nie wyłączając przy tym przeprowadzenia postępowania przed Wojewódzkimi Komisjami ds. Zdarzeń Medycznych oraz Rzecznikiem Praw Pacjenta.
Zapraszamy do kontaktu celem umówienia spotkania z naszym prawnikiem w Gdańsku
w siedzibie w Gdańsku lub oddziale w Elblągu, a także zapoznania się z ofertą znajdującą się pod adresem Kancelarii https://www.krp-ks.pl/zakres-uslug/.
